https://bd.org.tr/index.php/bd Üniversite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği tr-TR Bilgi Dünyası 2148-354X https://bd.org.tr/index.php/bd/article/view/717 <p>Günlük yaşamda önemli bir yer tutan haber; gündemle, çevrede gerçekleşen olaylarla, farklı gelişmelerle ilgili bilgilenmeye yardımcı ve hatta alınan kararlara etki edebilme potansiyeli olan bir bilgi türü şeklinde tanımlanabilir. Dijital ortamların kullanımının ve kullanıcı etkileşiminin artmasıyla, alışılagelmiş gazetecilik bakış açısıyla yapılan haber tanımı sınırlı kalabilmektedir. Bu durum, değişen medya ortamına ve bunun etkilerine odaklanan haber okuryazarlığı eğitiminde haberin nasıl tanımlanması gerektiği sorusunu gündeme getirmektedir. Bu noktada, haber kullanıcılarının haberi nasıl algıladıkları ve nasıl tanımladıklarını anlamaya çalışmak önemlidir. Bu çalışmada, bir grup lisans öğrencisinin eleştirel düşünmeyi temel alan haber okuryazarlığı eğitimi almadan önce ve aldıktan sonraki haber algılarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yarı deneysel araştırma tasarımı kullanılarak, eğitim öncesi ve sonrasında öğrencilere öz değerlendirme testleri ile ön ve son testler uygulanmıştır. Bu testlerle öğrencilerin, haber kavramını bilme bakımından kendilerini nasıl değerlendirdikleri, haberi farklı örnekler içerisinde ayırt edip edemedikleri ve nasıl tanımladıklarından yola çıkılarak haber algıları anlaşılmaya çalışılmıştır. Sonuçta, haber kavramını bilme yönünden öğrenciler kendilerini özellikle eğitim sonrasında daha yüksek puanlarla değerlendirmişlerdir. Farklı içeriklere yönelik örnekler arasında haberi ayırt etme bakımından da öğrencilerin genelde iyi bir performans sergiledikleri ancak eğitim sonrasında yarıdan fazlasının köşe yazısı türündeki örneği de haber olarak işaretledikleri belirlenmiştir. Ayrıca, öğrencilerin eğitim sonrasındaki tanımlarında, “doğru”, “güvenilir”, “kesin”, “5N1K kuralına uygun” gibi haber niteliklerine odaklanan ifadeler kullandıkları görülmüştür. Tüm bunlardan hareketle, haber kullanıcılarının bir içeriğe haber niteliği atfederken haber okuryazarlığının temelini oluşturan eleştirel düşünme becerilerini kullanmalarının önemli olduğu söylenebilir. Bu becerilerin bireylere kazandırılabilmesi, yaşam boyu öğrenme pratiklerine uyarlanmış, zamana yayılmış ve farklı seviyelere uygun bilgi, haber gibi okuryazarlık türleri ya da eleştirel düşünmeye yönelik olarak tasarlanacak eğitimlerle mümkün hale gelebilir.</p> İpek Şencan İrem Soydal Telif Hakkı (c) 2023 Bilgi Dünyası https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 2023-12-21 2023-12-21 24 2 109 139 10.15612/BD.2023.717 https://bd.org.tr/index.php/bd/article/view/726 <p>Bu çalışmada Türkiye’nin bilgibilime yaptığı katkılar incelenmekte, Türkiye adresli bilgibilim makalelerinin atıflar açısından literatürde kabul görme durumu değerlendirilmektedir. Bir başka ifadeyle Türkiye’nin bilgibilim literatürüne yaptığı niceliksel katkı akran çalışmaları dikkate alınarak atıflar üzerinden karşılaştırılmaktadır. Araştırmada kullanılan temel veri seti Web of Science aracılığıyla elde edilmiştir ve Türkiye adresli 600 bilgibilim makalesini kapsamaktadır. Araştırmanın bulguları Türkiye adresli bilgibilim makalelerinin çok farklı disiplinlerdeki araştırmacılar tarafından üretildiğini göstermektedir. Yapılan çalışma, söz konusu veriler üzerinden bir ölçev denemesi şeklinde nitelendirilebilir. Eleştiriye açık birçok yönü olmasına rağmen, önerilen ölçev, her disiplinin kendi etkinliğini ve kendi alanındaki konumunu, emsallerine kıyasla aldığı atıf sayısına dayanarak ölçmesine olanak tanır. Kavramsal arka planı daha önce tamamlanan bir lisansüstü teze dayanan araştırma kapsamında “akran makale” bir derginin aynı sayısında yayımlanmış makaleleri tanımlarken, “akran makale atıf etkisi” bir makalenin akranlarına göre elde ettiği atıf sayısına bağlı olarak hangi kategoride olduğunu nitelemektedir. Günümüzde ve özellikle Türkiye’de hızlı geliştiği görülen ancak sağlıklı gelişmediği düşünülen araştırma değerlendirme literatürü bağlamında konuya yönelik farklı bakış açısı getirmek ve yapılacak tartışmalara katkı sağlamak araştırmanın hedefleri arasında yer almaktadır.</p> Mücella Sena Köksal Umut Al Telif Hakkı (c) 2023 Bilgi Dünyası https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 2023-12-21 2023-12-21 24 2 140 164 10.15612/BD.2023.726 https://bd.org.tr/index.php/bd/article/view/727 <p>Türkiye’de Açık Erişim (AE) arşivleri ile ilgili 2000’li yılların başından beri önemli gelişmeler olsa da bunlar daha çok niceliksel boyutla sınırlı kalmıştır. Arşivlerin ve arşiv içeriklerinin niteliği ile ilgili önemli sorunlar hala varlığını korumaktadır. Bu çalışma ile Türkiye’deki üniversite AE arşivleri ve politikaları ile ilgili durum üniversite web sayfalarından ve AE arşivlerinden yaklaşık iki yıllık süre içerisinde (2019-2020) birbirini takip eden üç farklı dönemde (Haziran 2019, Mart 2020, Kasım 2020) toplanan veriye dayalı olarak incelenmiştir. Söz konusu zaman aralığı, YÖK’ün üniversite AE arşivleri ile ilgili çalışmalarını hızlandırmış olması açısından önemlidir. Öte yandan, toplanan üç dönemlik veri, benzer dönemlerde YÖK tarafından üniversite beyanlarına dayalı olarak toplanan veri ile de karşılaştırılarak iki yönlü bir inceleme gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, üniversite AE arşivlerinde ve arşivlerdeki kayıt sayısında sistematik olmasa da bir artış söz konusudur. Üniversitelerin AE arşivine sahip olmaları kuruluş yıllarından etkilenmekte, ancak türleri (devlet, vakıf) ile bağlantısı bulunmamaktadır. Öte yandan, üniversite AE arşivlerinin içeriğindeki kayıt sayısı, üniversitenin yaşından, türünden ya da bir AE politikasına sahip olup olmamasından, hatta bu politikanın zorunlu statüsünden etkilenmemektedir. Bu durum, AE politikalarının yeterince işlevsel olamadığını akla getirmektedir. YÖK’ün topladığı üniversite beyanlarına dayalı verilere göre arşiv sayısı üç dönem için de toplanan verilere göre bulunanlardan daha fazladır. En çarpıcı farklılık zorunlu AE politikası konusundadır. YÖK verilerine göre zorunlu AE politika sayısı toplanan verilerle bulunanın çok üzerindedir ki bu üzerine ayrıca çalışılması gereken bir konudur. Bu çalışma, Türkiye’de üniversite AE arşivleri ile ilgili mevcut durumu birbirini takip eden üç döneme göre ve doğrudan birincil kaynaklardan toplanan veriler üzerinden incelemesi, bu verilerle YÖK tarafından toplanan üniversite beyanlarına dayalı verileri karşılaştırarak, karşılaştırmalı bir analiz sunması ve AE politikalarının içeriklerini incelemesi bakımından mevcut çalışmalardan farklılaşmaktadır.</p> Özge Sarı Güleda Doğan Telif Hakkı (c) 2023 Bilgi Dünyası https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 2023-12-21 2023-12-21 24 2 165 194 10.15612/BD.2023.727 https://bd.org.tr/index.php/bd/article/view/729 Ozan Kırtay Telif Hakkı (c) 2023 Bilgi Dünyası https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 2023-12-21 2023-12-21 24 2 195 198 10.15612/BD.2023.729 https://bd.org.tr/index.php/bd/article/view/730 <p>Üniversite kütüphaneleri, üniversitede yapılan eğitimi, öğretimi, araştırmayı ve öğrenmeyi destekleyen birimlerdir. Üniversite kütüphaneleri, sürekli artan bilginin üretimi, erişimi ve yönetimi konusunda kullanıcılara yaşam boyu öğrenme becerileri kazandırırken topluma hizmet için güncel, güvenilir ve evrensel bilgiye erişim alanı sağlar. Üniversite kütüphanelerinde çalışan kütüphanecilerin, kullanıcıların artan bilgi ihtiyacını karşılayabilmek, kullanıcı beklentilerindeki değişimin farkında olarak, güncel gelişmeleri takip ederek kullanıcılara daha iyi hizmet sunabilmek için mesleki gelişimlerini sürekli kılmaları gerekmektedir. Bu kapsamda üniversite personeli olarak kütüphaneciler, sürekli eğitim gereksinimleri doğrultusunda hem yurt içinde ve hem de yurt dışında çeşitli hizmetiçi eğitim, kurs, seminer ve konferans gibi faaliyetlerle desteklenmektedir. ERASMUS+ Personel Değişim Programı, üniversite personelinin ve kütüphanecilerin yurt dışında yeni deneyimler ve yetkinlikler edinmelerini sağlayan faaliyetlerinden biridir. Bu çalışmada, ERASMUS+ Personel Değişim Programının üniversite kütüphanelerinde çalışan kütüphanecilerin mesleki gelişimine etkisi, hareketliliğe katılan kütüphanecilerin, kütüphanecilik mesleğine bakış açılarını nasıl etkilediği ve hareketlilik kapsamında ziyaret edilen Güney Kore Myongji Üniversite Kütüphanesi’nde edinilen deneyimler paylaşılmıştır. Aynı zamanda çalışmada Güney Kore gelenek/göreneklerinden bahsedilmiştir.</p> Ece Tufanyazıcı Fatma Bilek Telif Hakkı (c) 2023 Bilgi Dünyası https://creativecommons.org/licenses/by/4.0 2023-12-21 2023-12-21 24 2 199 211 10.15612/BD.2023.730