Atıf Analizi: Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümü Tezlerinde Atıf Yapılan Kaynaklar

Özet

Bibliyometri, yayınların ya da belgelerin yazar, konu, yayın bilgisi, atıf yapılan kaynaklar, vb. gibi belirli özelliklerinin niceliksel olarak analizi ile ilgilenir. Elde edilen bibliyometrik verilere dayanarak çeşitli disiplinlerde bilimsel iletişim sürecinin nasıl gerçeklefltiği araştırılabilir. Bu araştırmada Hacettepe Üniversitesi Kütüphanecilik Bölümünde 1974-2002 yılları arasında yapılan 100 adet yüksek lisans ve doktora tezi bibliyometrik özellikleri açısından incelenmektedir. Bölümde yapılan tezler ortalama 171 sayfa uzunluğundadır. Tezlerdeki ortalama atıf sayısı ise 70’tir. Doktora tezleri ortalama 275 sayfa, yüksek lisans tezleriyse 142 sayfa uzunluğundadır. Doktora tezlerindeki ortalama atıf sayısı (132) yüksek lisans tezlerindeki ortalama atıf sayısından (53) yaklaşık 2,5 kat daha yüksektir. Tezlerde yer alan toplam 7019 atıfın %50’si kitaplara, %42’si dergilere, %3’ü tezlere, %3’ü elektronik yayınlara, %2’si ise diğer yayınlara (yayımlanmamış makaleler, görüşmeler, arşiv belgeleri) yapılmıştır. En çok atıf yapılan dergiler sıralamasında Türk Kütüphaneciliği, Resmî Gazete, College & Research Libraries, Library Trends, Library Journal, Journal of the American Society for Information Science ve Unesco Bulletin for Libraries dergileri başta gelmektedir. Toplam atıfların %32’si 4, %67’si 38 dergide yayımlanan makalelere yapılmıştır. Yabancı dergilere yapılan atıfların dağılımı Bradford’un Saçılım Yasasına uygunluk göstermektedir. Tezlerde atıf yapılan kaynakların yarı yaşamı (half-life) dokuz yıldır. Yüksek lisans tezlerinde atıf yapılan kaynaklar doktora tezlerinde atıf yapılan kaynaklardan daha gençtir. Tezlerde atıf yapılan kaynakların büyük bir çoğunluğu tek yazarlıdır. Araştırmada elde edilen bibliyometrik bulgular kütüphane koleksiyonlarının değerlendirilmesinde ve kütüphanecilik alanında çekirdek dergi koleksiyonu oluşturulmasında kullanılabilir.