Sosyal Sermaye Bağlamında Kütüphane Kurumu

Özet

Bu çalışmada kütüphane kurumunun sosyal sermaye kavramıyla ilişkisi ve etkileşimi irdelenmiştir. Bu kapsamda sosyal sermaye kavramına ilişkin gerek Sosyoloji gerekse Bilgi ve Belge Yönetimi alanlarındaki uluslararası literatürden yola çıkılmıştır. Sosyal sermaye, tanımı, türleri, düzeyleri, unsurları, işlevi, önemi ve ölçüm yöntemleri itibariyle ele alınmış ve kapsayıcı bir sosyal bilim olgusu olan sosyal sermayenin, kütüphane kurumunu da içine alan bir kavram olduğuna ilişkin bulgular ortaya konmuştur. Kütüphane kurumunun sosyal sermaye bağlamında değerlendirilmesi, Bilgi ve Belge Yönetimi alanında yeni kuramsal yaklaşımlara da olanak sağlayacaktır. Sosyal sermaye, sosyal hayatın belli bir ortak hedef doğrultusunda birlikte davranabilmesini sağlayan ağlar, normlar ve güven gibi nitelikler bütünü; güvene dayalı olarak topluluklara katılma, belirli kurallar ve ağlar aracılığıyla ortak hareket içinde bulunmaktır. Kütüphane ile sosyal sermaye arasındaki ilişki; bireyin bilgi gereksinimini gidererek toplum içindeki konumunu güçlendirme, güvenilir bilgi paylaşımı, ortak bir hafıza oluşturma, bireyin sosyal ve ahlaki davranışlarda olumlu etki yapma, sivil ve gönüllü faaliyetlere olanak sağlayıp öncülük etme ile ilgilidir. Kütüphaneler, toplum üyelerinin sosyal itibarını, kimlik ve kültürünü, toplumsal ilişki ve etkileşim alanlarını belirlemede etki eden önemli bir unsurdur. Kütüphaneler örgün ve yaygın iletişim merkezine dönüşerek çocuk-ebeveyn iletişimi ve aile içi iletişimi güçlendirir. Kültürel içe alma işlevine sahip olan kütüphaneler, toplumsal düzeyde ağlar inşa ederek veya bireylerin kütüphane aracılığıyla mevcut ağlara dahil olmasını sağlayarak daha geniş topluluklarla bütünleşmenin yolunu açabilir. Kütüphane yöneticileri bilgi kaynaklarının sağlanması yanında bu ek role ilişkin olarak program ve politikalar geliştirmelidirler.