Çok Kültürlü Toplumlarda Bilgi Okuryazarlığı Aracılığıyla Sosyal Bütünleşmenin Artırılması

Özet

İçinde yaşadığımız toplum giderek çeşitlenmektedir. Uluslararası göç hareketleri birçok ülkede kültürel çeşitliliği artırmaktadır. Kültürel ve dilsel çeşitliğe sahip toplumlarda bilgi kaynaklarının ve hizmetlerinin sağlanmasında her türden kütüphane adres gösterilmektedir. Uluslararası Kütüphane Dernekleri ve Kuruluşları Federasyonu (IFLA) tarafından yayımlanan Çok Kültürlü Kütüphane Bildirisi’ne göre toplumda her bireyin kütüphane ve bilgi hizmetlerine tam ve eksiksiz erişme hakkı vardır. Dezavantajlı gruplar olarak adlandırılan azınlıklar, göçmenler gibi kültürel ve dilsel çeşitliliğe sahip topluluklara bilgi hizmetlerinin sağlanmasında özel önem gösterilmelidir.

Halk kütüphaneleri bilginin demokratikleşmesinde sosyal aracı niteliğindeki önemli kurumlar arasındadır. Göçmenlerin sosyal ve kültürel bütünleşme sürecinde sosyal değişimin sağlanacağı yegâne kuruluşlar halk kütüphaneleridir. Ev sahibi ülkenin değerlerinin kavranması, vatandaşlık bilincinin kazandırılması ve yeni bir kültüre uyumun sağlanması aşamasında göçmenleri yeni hayatlarına hazırlarlar. Kütüphaneler kullanıcıların bilgiye erişmesini sağlamanın ötesinde onların toplumsal katılımını artırmak amacıyla bilgi ve becerilerini geliştirecek alanlar yaratırlar.

Örgün ve yaygın eğitimde, gündelik yaşamda yaşam boyu öğrenmenmenin kilit noktası olan bilgi okuryazarlığı becerileri göçmenler ve yabancılar tarafından göç ettikleri ülkeye uyum sağlayabilmeleri ve bu uyumu sürdürebilmeleri için geliştirmeleri gereken temel beceriler arasındadır. Bilgiye nasıl erişileceğinin ve kullanılacağının etkin bir şekilde öğrenilmesi göçmenler arasında sosyal bütünleşmeyi artırıcı faktörler arasındadır. Bu nedenle dezavantajlı gruplara yönelik özel hazırlanmış bilgi okuryazarlığı programları halk kütüphanelerinin öncelikleri arasında yer almalıdır.

Bu çalışmada, çok kültürlü toplumlarda bilgi okuryazarlığı becerileri göçmenlerin sosyal bütünleşmelerini artırıcı bir faktör olarak ele alınmaktadır. Türkiye’de yaşayan yabancıların bilgi gereksinimlerinin belirlenmesi amacıyla uygulanan anket sonuçları, bilgi gereksinimlerinin önem düzeyi ve bu gereksinimlerin karşılanma düzeyi sunulmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular aynı zamanda kültürel ve dilsel çeşitliliğe sahip toplulukların özel bilgi gereksinimlerini karşılayacak bilgi okuryazarlığı programlarının geliştirilmesine yönelik öneriler sunmak amacıyla kullanılmıştır.