“Çocuk Kütüphanelerinde Yaşam Becerilerini Geliştirme Programı”nın Çocukların Yaşam Becerileri Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.15612/BD.2024.733Anahtar Kelimeler:
Erken çocukluk dönemi, çocuk kütüphaneleri, yaşam becerileri, kütüphane programı, kütüphane hizmetleriÖzet
Çocuk kütüphaneleri en önemli okul dışı eğitim ve yaşam merkezlerinden biridir. Özel bir kullanıcı grubu olan çocuklara hizmet ve uygulama sunarken disiplinlerarası bakış açıları ile ele alınan, çocukların gelişimsel düzeylerine, kuşak özelliklerine, özel gereksinimlerine ve içinde yaşadıkları sürecin yapısına uygun biçimde geliştirilen eğitim programlarına gereksinim duyulmaktadır. Bu çalışma çocuk kütüphanelerinde yaşam becerilerinin gelişimini kapsamına alarak oluşturulan “Kütüphanede Yaşam Becerileri Programı”nın, çocukların yaşam becerisi düzeyleri üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. 5-6 yaşları arasındaki 57 çocuk (Deney grubu: 30 çocuk, Kontrol grubu: 27 çocuk) ile Ankara Sincan Törekent Halk Kütüphanesi Çocuk Bölümünde yürütülen çalışmada yarı deneysel desenlerden biri olan “denkleştirilmiş kontrol gruplu ön test-son test deseni” kullanılmıştır. Çalışmada deney grubuna araştırmacı tarafından hazırlanan ve yaşam becerilerine dair etkinliklerden oluşan Kütüphanede Yaşam Becerileri Programı, kütüphane ortamında beş haftalık bir süreçte uygulanmıştır. Araştırmanın verileri Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımladığı yaşam becerilerinden oluşan Kontrol Listesi ve Erken Çocukluk Yaşam Becerileri Ölçeği ile elde edilmiştir. Bulgular, deney grubundaki çocuklara uygulanan Kütüphanede Yaşam Becerileri Programının, çocukların yaşam becerileri düzeyleri üzerinde anlamlı bir istatistiksel farklılık yarattığını göstermiştir.
İndirmeler
Referanslar
American Association of School Librarians/Association for Educational Communication and Technology. (1998). Information literacy standards for student learning : Standards and indicators. American Library Association. https://www.ala.org/ala/aasl/aaslproftools/informationpower/InformationLiteracyStandards_final.pdf
Amoo, A. A. (2014). Libraries as a third place for children in Nigeria [Unpublished master’s thesis]. Loughborobough University. https://www.researchgate.net/profile/AbiolaAmoo/publication/281291001_Libraries_as_a_third_place_for_children_in_Nigeria/links/55e0429008aede0b572c9b60/Libraries-as-a-third-place-for-children-in-Nigeria.pdf
Bergman, B. (1974). Public library service for the preschool child. [White paper]. Graduate Research Papers, 1754. https://scholarworks.uni.edu/grp/1754
Beşir, H. (2020). Bebek kütüphanesinde verilen “duyusal deneyimler” eğitim programının bebeklerin gelişim alanlarına ve duyu gelişimine etkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Karabük Üniversitesi, Karabük.
Bild Jensen-Sondrup, G. (2019). Biblioteksverksamhet för de allra yngsta.: belastning eller belöning för bibliotekens grunduppdrag? En innehållsanalys av helge-bibliotekens planer. (Unpublished Master’s Thesis) Halmstad Unıversity. https://www.divaportal.org/smash/get/diva2:1318184/FULLTEXT01.pdf
Bilir, Z. T. (2019). Yaşam becerileri programının beş yaş çocuklarının yaşam becerileri, benlik algıları ve sosyal duygusal uyum düzeylerine etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
Blanshard, C. (1997) Children and young people: Library association guidelines for public library services. Library Association Publishing. (Original work published 1997).
Büyüköztürk, Ş. (2021). Deneysel desenler öntest-sontest kontrol grubu desen ve veri analizi. Pegem Akademi. (Orijinal yayın tarihi, 2001).
Ciravola, H. (2015). Life skills: Using the library-Dewey Decimal System. Starts at Eight. http://www.startsateight.com/using-the-library-dewey-decimal-system/
Cohn, P. (2018). Museums and libraries: Community resources for developing executive function life skills. https://earlylearningnation.com/2018/08/museums-and-librariescommunityresourcesfor-developing-executive-function-life-skills/
Cornwallis-Bate, J. (2009). Supporting preschool learners in school libraries. [Doctoral dissertation]. Unıversıty Of Alberta.
Creswell, J. W. (2013). Araştırma deseni nitel nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (S. B. Demir, 1. Baskı). (Orijinal yayın tarihi 2013). Eğiten Kitap.
Dar, M. (2017). Libraries provide teens with important life skills/ALA Annual 2017. School Library Journal. https://www.slj.com/story/libraries-provide-teens-with-important-life-skills-alaannual-2017
Deglan, S. ve Leung, A. (2021). Research roundup, student edition: Social emotional learning (SEL) and early childhood. Children and Libraries, 19(2), 25-27.
Fahmie, T. A. ve Luczynski, K. C. (2018). Preschool life skills: Recent advancements and future directions. Journal of Applied Behavior Analysis, 51(1), 183-188.
Field, A. ve Hole, G. (2019). Araştırma nasıl tasarlanır ve raporlaştırılır? (A. Özer; 1. baskı) Anı Yayıncılık. (Orijinal yayın tarihi 2003).
Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. ve Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. McGraw-Hill.
Gönen, M., Temiz, N. ve Akbaş, S. C. (2015). Erken çocukluk döneminde çocuk kütüphanelerinin rolü ve önemi: Bir kütüphane programı örneği. Milli Eğitim Dergisi, (208), 76-89.
Grad, K. (2021). School age programs and services committee out of school time: Inspiring engagement in children’s programming. Children and Libraries, 19(2), 33-34. https://journals.ala.org/index.php/cal/article/view/7586/10491
Grassi, R. (2014). Mind your manners: Teaching life skills in the library. ALSC Blog. https://www.alsc.ala.org/blog/2014/10/mind-your-manners-teaching-life-skills-in-the-library/
Hanley, G. P., Heal, N. A., Tiger, J. H. ve Ingvarsson, E. T. (2007). Evaluation of a classwide teaching program for developing preschool life skills. Journal of Applied Behavior Analysis, 40(2), 277-300.
Herb, S. L. (2012). Life, literacy, and the pursuit of happiness: The importance of libraries in the lives of young children. World Libraries, 19(1/2), s. 1-15. https://worldlibraries.dom.edu/index.php/worldlib/article/download/93/30?inline=1
Hickey, K. (2019). Adapting the Reggio Emilia approach in libraries. Children and Libraries, 17(3), 13-19.
IFLA (2011). Çocuk kütüphanesi hizmetleri için ilkeler (çev. B. Yılmaz ve S. Ekici). Türk Kütüphaneciliği, 24(4), 545-552.
IFLA (2015). How libraries for children and young adults are supporting development by providing access to information. International Federation of Library Associations and Intitutions. https://www.ifla.org/wp-content/uploads/files/assets/hq/topics/libraries-development/documents/libraries-for-children-and-young-adults.pdf
IFLA (2018). Guidelines for library services to children aged 0- 18/revised. https://www.ifla.org/publications/node/67343
IFRC-The International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (2013). Life skills – skills for life – A handbook. N. Wiedemann (Ed.). International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies Reference Centre for Psychosocial Support. https://pscentre.org/wpcontent/uploads/2018/02/Life-Skills.pdf
Igwebuike, E. U., Agbo, A. D., ve Echezona, N. P. (2018). Developing effective library services for children and young people in public libraries: A structured review. Information Impact: Journal of Information and Knowledge Management, 9(4), 14-25.
Infante, M. A (2018). Collaborative and ınclusive community-based occupational therapy early ıntervention library program for preschool children [Unpublished Doctoral Dissertation]. Misericordia University.
Karadeniz, C. (2011). Dünyada çocuk kütüphaneleri ve Japonya örneği: Bunko. S. Sever, C. Aslan, Ö. Kanat Soysal, S. Canlı, Ş. Önal, B. Çıldır, S. Karagül, B. N. Doğan, Ö. İnce Samur (Yay. Haz.), 3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (s. 841- 847). ÇOGEM. http://cogem.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/311/2017/01/3ucgs-2.pdf
Karakaş, S. (2024). Plasebo. Prof. Dr. Sirel Karakaş Psikoloji Sözlüğü. https://www.psikolojisozlugu.com/searchapi1?search_api_views_fulltext=plasebo
Kim, M. (2020). Impact assessment of a life skills ıntervention to enhance a government cash transfer scheme for vulnerable children. https://resourcecentre.savethechildren.net/document/impact-assessment-life-skills-intervention-enhance-government-cash-transfer-scheme/
Koimett, E. (2013). The impact of school libraries on students’ life skills: The Kenyan perspective. A. Elkins, J.H. Kang ve M.A. Mardis (Eds.), IASL Annual Conference Proceedings (s. 294-304). https://journals.library.ualberta.ca/slw/index.php/iasl/article/view/7829/4660
Krohn, A. S. ve Nilsson, I. (2002). Children’s library activities in sparsely populated regions in the county of norrbotten - In view of the children’s rights [Unpublished Master Thesis]. University of Boras.
Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28(4), 563-575.
Mangrulkar,L., Whitman, C. V. ve Posner, M. (2001). Life skills approach to child and adolescent healthy human development. Pan American Health Organization. http://www.elcolegiodehidalgo.edu.mx/descargas/sensibilizacion/Life%20Skills%20Approach.pdf
McArthur, J. R. (2002). The why, what, and how of teaching children social skills. The Social Studies, 93(4), 183-185.
Milli Eğitim Bakanlığı. (2013). Okul öncesi eğitimi programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195712275243-okuloncesi_egitimprogrami.pdf
Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Hayat bilgisi öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/2018122171428547-HAYAT%20B%C4%B0LG%C4%B0S%C4%B0%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI.pdf
Mind in the Making. (2015). Brain-building powerhouses: How museums and libraries can strengthen executive function life skills. https://mgol.net/wp-content/uploads/2020/05/BrainBuildingPowerhouses_museums-and-libraries.pdf
Neuman, W, L. (2020). Toplumsal araştırma yöntemleri nicel ve nitel yaklaşımlar. (Ö. Akkaya, 8. Baskı). (Orijinal yayın tarihi 2019). Siyasal Yayınevi.
NMC Horizon Report (2017). 2017 Library edition. https://library.educause.edu/~/media/files/library/2017/12/2017nmchorizonreportlibraryEN.pdf
Oberg, D. (2009). Changing school culture: The role of the 21st century teacher-librarian. University of Alberta, Education Rethought. https://www.wasla.asn.au/wp-content/uploads/ChangingSchool-Culture-WA.pdf
Özgüven, Ü. (2019). Öğrencilerin bilgi okuryazarlığı becerilerini geliştirmede kullanıcı eğitiminin rolü: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çankırı Karatekin Üniversitesi.
Polat, C. (2018). Dijital yerlilere bilgi becerilerinin kazandırılmasında çocuk kütüphaneleri. A. Kakırman Yıldız (Ed.), I Uluslararası Çocuk kütüphaneleri Sempozyumu (s. 152-162). [Bildiri]. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. http://www.kygm.gov.tr/Eklenti/63324,1-uluslararasicocuk-kutuphaneleri-sempozyumupdf.pdf?0
Pugh, C. ve Doyle, B. (2019). Equity, di oberg versity, inclusion: Seattle’s “Loud at the library” collaboration. Children and Libraries, 17(3), 27-29.
Ramazan, M. O. ve Özdemir, H. (2020). Okul öncesi çocuklarının öğrenme merkezlerinde geçirdikleri süreler ile sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 682-699.
Robinson, A. A. (2020). Mastering mindfulness: Fosteringa mindfulness culture in children. Children and Libraries, 18(1), 17-18.
Samiee, M. (2019). Natural library: An opportunity for children to familiarize with practical life skills [Poster Session]. IFLA WLIC, Athens, Greece. https://library.ifla.org/id/eprint/2622/1/158samiee-en_poster.jpg
Santrock, J. W. (2015). Yaşam boyu gelişim: Gelişim psikolojisi. (G. Yüksel; 2.baskı). Nobel Yayınları. (Orijinal yayın tarihi 2011).
Seth, A. (2002). Promoting well being through development of life skills among adolescents. Doctoral dissertation. Maharshi Dayanand University, India.
Shahabudin, M. ve Arfa, M. (2019). Peran program bengkel baca tulıs perpustakaan sekolah alam aulıya kendal dalam pembelajaran lifeskill siswa. Jurnal Ilmu Perpustakaan, 6(3), 231-240.
Simone, I. (2013). 21 apps that teach kids real-life skills. https://www.commonsensemedia.org/blog/21-apps-that-teach-kids-reallife-skills
Sirinides, P., Fink, R. ve DuBois, T. (2017). A study of early learning services in museums and libraries. Early Childhood Education Journal, 45(4), 563-573.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2017). Çocuk kütüphaneleri çalıştayı. Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Ses Reklam ve Matbaacılık.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2020a). Etkin kütüphane: Kütüphanecilik çalışmaları dizisi. Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü Özel Ofset Basın Yayın.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2020b). Kütüphane etkinlik kılavuzu çalıştayı. Pelin Ofset Matbaacılık.
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (2020c). Bilgi okuryazarlığı çalıştayı: Çalıştay kitabı. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/78721,bilgiokuryazarligicalistay-kitabi-1pdf.pdf?0
Teachstarter Blog (2021). 10 Fun activities to make the most of library time. https://www.teachstarter.com/us/blog/library-activities-for-kids-make-the-most-of-library-time-us/
Temiz, N. (2023). Çocuk kütüphanelerinde yaşam becerilerinin geliştirilmesi: Bir kütüphane programı önerisi. [Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
Temiz, N. (2019). Yaşam becerileri ve çocuk kütüphaneleri. A. K. Yıldız (Ed.), Dünyanın İyiliği İçin Çocuk Kütüphaneleri (s. 273-294). Hiper Yayın.
The School Run (2020). 14 things to do in the library (apart from borrowing books). https://www.theschoolrun.com/things-to-do-in-thelibrary-time-us/
The World Bank (2013). Life skills: What are they, why do they matter, and how are they taught? https://www.worldbank.org/content/dam/Worldbank/document/Gender/1323447_AGI_LearningFromPracticeSeries.pdf
Tillman, K. S. ve Prazak, M. (2019). Friendship club: Development and implementation of a 12‐week social skills group curriculum. Counselling and Psychotherapy Research, 19(2), 158-166.
Tise, E. R. (2011). School libraries empowering the 21stcentury learner. Proceedings of the International Association of School Librarianship Conference Incorporating the 15th International Research Forum on Research in School Librarianship, Jamaica.
Tiurmenko, I., Khaletska, L. ve Klynina, T. (2018). Libraries uf Ukraine for children as sociocultural centers of community. I. Uluslararası Çocuk Sempozyumu: 14-17 Kasım 2018- Nevşehir: Bildiriler (s. 315-328). Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Trawick-Smith, J. (2017). Erken çocukluk döneminde gelişim: Çok kültürlü bir bakış açısı. B. Akman (Çeviri Ed.). Nobel Yayınları.
Tuğluk, M. N. ve Özkan, B. (2019). MEB 2013 okul öncesi eğitim programının 21. yüzyıl becerileri açısından analizi. Temel Eğitim, 1(4), 29-38.
UNESCO-United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. (2001). Life skills in non-formal education: A review. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000126057
UNESCO-United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. (2015). Education for all 2000-2015: Achievements and challenges. https://www.unesco.org/gem-report/en/efaachievements-challenges
UNICEF-United Nations International Children’s Emergency Found. (2016). Review of the life skills education program. https://www.unicef.org/maldives/reports/review-life-skillseducationprogram
UNICEF-United Nations International Children’s Emergency Found. (2023). Convention on the rights of the child. https://www.unicef.org/child-rights-convention/convention-text
UNICEF-United Nations International Children’s Emergency Found. (2023). Early childhood development. https://data.unicef.org/topic/early-childhood-development/overview/#:~:text=Early%20childhood%2C%20which%20spans%20the,social%2C%20emotional%20and%20physical%20development.
WHO-World Health Organization Division of Mental Health. (1994). Life skills education for children and adolescents in schools. Pt. 1, Introduction to life skills for psychosocial competence. Pt. 2, Guidelines to facilitate the development and implementation of life skills programmes, 2nd rev. https://apps.who.int/iris/handle/10665/63552
Wiorogorska, Z. (2014). The role of libraries in shaping 21st century skills in Poland. European Conference on Information Literacy (pp. 634-641). Springer, Cham.
Woodhead, M. (2006). Changing perspectives on early childhood: theory, research and policy. International Journal of Equity and Innovation in Early Childhood, 4(2) pp. 1–43. https://oro.open.ac.uk/6778/1/Woodhead_paper_for_UNESCO_EFA_2007.pdf
Xu, J., Wang, P., Sturm, B. W. ve Wu, Y. (2020). How preschool children think about libraries: Evidence from six children’s libraries in China. Journal of Librarianship and Information Science, 52(2), 428- 440.
Yalman, F. (2020). Kütüphanede verilen “kitapların eğlenceli dünyası” eğitim programının çocukların erken okuryazarlık becerilerine etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karabük Üniversitesi, Karabük.
Yıldırım, Y. ve Temel, Z. F. (2020). Yaşam becerileri eğitim programının anasınıfına devam eden çocukların yaşam becerilerine ve sosyal uyumlarına etkisinin incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 34(2), 384-405.
Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 1, 771-774.
Zickuhr, K., Rainie, L. ve Purcell, K. (2013). Library services in the digital age. Prepared for the Pew internet and American life project. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED539071.pdf
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Telif Hakkı (c) 2024 Bilgi Dünyası
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
