Bellek Kurumlarında Dijitalleştirme ve Dijital Koruma: Türkiye’deki Uygulamaların Analizi

Özet

Bir toplumun yapısını ve varlığını gösteren bir unsur olarak kültürel miras, kültürel değerlerin ve ürünlerin kuşaklar arasında aktarılmasını temel alan bir kavramdır. Kavramın bu özelliği bilgi ve iletişim teknolojilerinin etkin kullanımını gerektirmektedir. Kültürel bellek kurumları olarak kütüphaneler, arşivler ve müzeler koleksiyonlarında bulundurdukları kültürel miras ürünlerini, bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanarak kullanıcılarına katma değerli hizmet niteliğiyle sunmaktadır. Bu hizmetlerden biri olan dijitalleştirme uygulamaları kütüphane, arşiv ve müzeler için birden çok konuda karar verme sürecini içermektedir. Çalışmada, Türkiye’de kültürel miras ürünlerinin dijitalleştirilmesi ve dijital koruma uygulamalarında rol alan bellek kurumlarının bu uygulamalarının analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda, çalışmada, kültürel bellek kavramı ve kültürel bellek kurumları olarak kütüphane, arşiv ve müzelerden hareketle bu kurumlar tarafından gerçekleştirilen dijitalleştirme uygulamaları ve Türkiye’deki gelişmeler ele alınmıştır. Betimleme yönteminin kullanıldığı çalışmada, alanyazın, dijitalleştirme ve dijital koruma modelleri ve uygulamalarından ve araştırma modelinden yararlanılarak geliştirilen değerlendirme aracıyla, Türkiye’de dijitalleştirme uygulamaları gerçekleştiren 14 kurum, SPSS 21 istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Analizlerde kurumların dijitalleştirme uygulamalarında güncel durum analizleri, planlama, uygulama belirleme ve sonuçlandırma ve sürdürülebilirlikle ilgili konularda eksikliklerinin olduğu saptanmıştır. Sonuç bölümünde ise, bellek kurumlarında dijitalleştirme ve dijital korumayla ilgili konuları içeren politikalara ve sürdürülebilirlik özelliğine sahip programlara ihtiyaç duyulduğu vurgulanmıştır.