2024 QS Dünya Üniversite Sıralamalarında Türkiye’den İlk 1.000’e Giren Üniversitelere İlişkin Bir Değerlendirme
DOI:
https://doi.org/10.15612/BD.2024.735Anahtar Kelimeler:
Üniversite sıralamaları, Üniversite sıralama sistemleri, Sıralama sistemleri kriterleri, Yükseköğretim, Quacquarelli Symonds üniversite sıralamalarıÖzet
Dünyada takip edilen üniversite sıralamalarından biri olan Quacquarelli Symonds (QS) sıralamaları, üniversitelerin akademik başarılarının uluslararası platformlarda görünür kılınmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bu araştırmanın temel amaçlarından biri dünya genelinde üniversiteleri sıralayan kuruluşlardan biri olan QS’in sıralama ölçütlerinde tercih ettiği parametre ve kriterleri incelemek, QS 2024 Dünya Üniversite Sıralamalarında Türkiye’den en yüksek puanı alarak ilk 1.000’e girebilen aynı statü (kamu), odak (FC: tam kapsamlı, 5 fakülte alanının tamamı + tıp fakültesi), boyut (XL: 30.000’den büyük) ve araştırma yoğunluğuna (VH: çok yüksek, HI: yüksek) sahip üniversiteleri analiz etmektir. Diğer bir amaç ise Türkiye’deki üniversitelerin ulusal ve uluslararası tanınırlık ve görünürlüklerini artırmaları, kurumsal anlamda güçlü ve zayıf yönlerini belirleyerek stratejiler geliştirebilmeleri, uluslararası öğrencilere daha kolay ulaşabilmeleri gibi birçok avantajdan faydalanabilmelerini sağlamak amacıyla QS sıralamalarında üst sıralarda yer alabilmesi için önerilerde bulunmaktır. Araştırma kapsamında QS tarafından kamu ile paylaşılan veriler kullanılmıştır. Bu çalışmada, 2024 QS Dünya Üniversite Sıralamasında ilk 1.000’de yer alan Türkiye’deki üniversiteler arasındaki farkların neler olduğu ve Türkiye’den daha fazla üniversitenin bu sıralamalara girebilmesi için nasıl bir strateji izlenmesi gerektiği sorularına yanıt aranmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılarak ele alınan araştırmada, Türkiye’den ilk 1.000’e giren üniversiteler özelliklerine göre sınıflandırılmıştır. Elde edilen verilerin analizi sonucunda, Türkiye’de bulunan ve aynı türde (statü, odak, araştırma yoğunluğu ve büyüklük) sınıflandırılabilen iki üniversite karşılaştırılmış, QS’in 2024 yılı sıralama kriterleri kapsamında değerlendirilmiştir. Bu kapsamda, sıralama sistemlerinin kriterleri birbirinden farklılık gösterse dahi genel bir çerçeveden bakıldığında yayın, eğitim-öğretim ve araştırma odağında benzer kriterleri temel aldıkları ortaya çıkarılmıştır. Ek olarak QS’in sıralama metodolojisinin yıllar içerisindeki gelişim ve değişim doğrultusunda güncellendiği, daha doğru ve dengeli sıralamalar oluşturabilmek adına iyileştirme çalışmaları yapıldığı sonucuna varılmıştır. Değerlendirme sonucunda, bilimsel çalışmaların etki faktörü daha yüksek dergilerde yayımlanması, çift dilli yayınların ortaya çıkarılması, üniversite web sitelerinin etkin kullanılması, iş birliği ve Öğrenim Hareketliliği programlarının takip ve teşvik edilmesi, üniversitenin akademik itibarının geliştirilmesine yönelik stratejilerin belirlenmesi gerektiğine ilişkin önerilerde bulunulmuştur.
İndirmeler
Referanslar
Academic Ranking of World Universities. (2023a, 14 Aralık). 2023 Academic ranking of world universities. https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2023
Academic Ranking of World Universities. (2023b, 14 Aralık). Shanghairanking’s academic ranking of world universities methodology 2023. https://www.shanghairanking.com/methodology/arwu/2023
Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi. (2021). Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi akademik yükseltme ve atama kriterleri. https://www.alanya.edu.tr/media/pkliqsag/dd-001-akademik-yukseltme-ve-atama-kriterleri.pdf
Ankara Üniversitesi. (2023). Ankara Üniversitesi dünyanın en iyileri arasındaki yerini aldı! http://ardek.ankara.edu.tr/2023/04/09/ankara-universitesi-dunyanin-en-iyileri-arasindaki-yerini-aldi/
Ataç, C., Beyazgül, G. ve Cengiz, Ç. (2020). URAP dünya sıralamasında yer alan Türkiye üniversitelerinin kurumsal web sitelerinin erişilebilirlik açısından incelenmesi. İzmir Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 121-132. https://dergipark.org.tr/en/download/articlefile/1270634
Baty, P. (2014). The Times Higher Education world university rankings, 2004−2012. Ethics in Science and Environmental Politics, 13(2), 125-130. https://www.int-res.com/articles/esep2013/13/e013p125.pdf
Bridgestock, L. (2016, 5 Mart). QS world university rankings: A brief history. https://www.topuniversities.com/university-rankings-articles/world-university-rankings/qs-world-university-rankings-brief-history
Doğan, G. (2017). Akademik performans odaklı uluslararası üniversite sıralama sistemlerinin genel sıralamalarına ve ölçütlerine göre değerlendirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
Doğan, G. ve Al, U. (2018). Is it possible to rank universities using fewer indicators? A study on five international university rankings. Aslib Journal of Information Management, 71(1), 18-37. https://www.emerald.com/insight/publication/issn/2050-3806
Doğan, G. ve Al, U. (2018). Üniversite sıralama sistemlerindeki üniversite adlarının standardizasyon sorunu: “University ranking by academic performance (URAP)” örneği. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(3), 583-592. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1711762
Ebzeeva, Y. N. (2023). Differences in the methodology to determine leading unıversıty rankings. Nizhny Novgorod Üniversitesi Bülteni, 1(69), 174-180. https://cyberleninka.ru/article/n/differences-in-the-methodology-to-determine-leading-university-rankings/viewer
Erciyes Üniversitesi. (2018). Erciyes Üniversitesi akademik yükseltme ve atama ölçütleri. https://personeldb.erciyes.edu.tr/EditorUpload/Files/fe6770c1-a824-4550-9e3d-303179d7ec21.pdf
Gueorguiev, T. (2015). Social responsibility as a key performance indicator for the quality of educational processes. Journal of Thermal Engineering, 1(1), 35-41. https://doi.org/10.18186/jte.93766
Günay, A. (2022). Analyzing the correlation between university rankings and the economic performance of countries. Journal of University Research, 5(2), 205-211. https://dergipark.org.tr/en/pub/uad/issue/72147/1144764
Harvey, L. (2008). Rankings of higher education institutions: A critical review. Quality in Higher Education, 14(3), 187-207. https://doi.org/10.1080/13538320802507711
Holmes, R. (2010). The THE-QS world university rankings, 2004 – 2009. Asian Journal of University Education, 6(1), 91-113. https://core.ac.uk/download/pdf/322375308.pdf
İstanbul Ayvansaray Üniversitesi. (2018). İstanbul Ayvansaray Üniversitesi öğretim üyeliğine yükseltilme ve atanma kriterleri yönergesi. https://www.topkapi.edu.tr/resources/files/yonetmelikler/ogretimuyeligineyukseltilme-y.pdf
İstanbul Teknik Üniversitesi. (2022). Akademik yükseltme ve atama ölçütleri ile ilgili senato esasları. https://www.yok.gov.tr/Documents/Akademik/AtanmaKriterleri/itu-kriter-24072023.pdf
Koç Üniversitesi. (2024). Koç University ranked among the top 500 universities in the QS World University Rankings 2024. https://international.ku.edu.tr/news/qs-world-university-rankings-2024/
Konan, N. ve Yılmaz, S. (2017). Üniversitelerin sıralanma ölçütleri ve Türkiye üniversiteleri için öneriler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 200-210. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1711608
Liu, N. C. (2009). The story of academic ranking of world universities. International Higher Education, (54), 2-3. https://doi.org/10.6017/ihe.2009.54.8409
OCallaghan, C. (2023, 27 Kasım). QS World university rankings methodology: Using rankings to start your university search. https://www.topuniversities.com/qs-world-university-rankings/methodology#:~:text=This%20year%2C%20we’ve%20implemented,240%2C000%20academic%20faculty%20and%20employers
Okuyucu, H. (2019). Üniversite sıralamalarında metodoloji: Gerçekte ölçülen ne? Üniversite Araştırmaları Dergisi, 2(2), 108-112. https://doi.org/10.32329/uad.547779
Öncel, M. (2017). Üniversitelerin başarı sıralamalarında metodolojik problemler: Metodolojik eleştirilere yönelik bir literatür taraması. Alanya Akademik Bakış Dergisi, 1(1), 14-26. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.310980
Özel, C. (2019). Atıf dizinlerinde bir araştırma örneği. Türk Kütüphaneciliği, 33(3), 168-170. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tk/issue/49081/571944
Quacquarelli Symonds (QS). (2021a, 7 Aralık). Faculty-student ratio. https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/360019108240
Quacquarelli Symonds (QS). (2021b, 7 Aralık). Citations per faculty ratio. https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/360019107580
Quacquarelli Symonds (QS). (2021c, 7 Aralık). International faculty ratio. https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/4403961809554
Quacquarelli Symonds (QS). (2021d, 7 Aralık). International student ratio. https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/4403961727506
Quacquarelli Symonds (QS). (2023a, 7 Aralık). About us. https://www.qs.com/about-us/
Quacquarelli Symonds (QS). (2023b, 7 Aralık). For students. https://www.qs.com/for-students/
Quacquarelli Symonds (QS). (2023c, 7 Aralık). For institution. https://www.qs.com/for-institutions/
Quacquarelli Symonds (QS). (2023d, 7 Aralık). QS World university rankings. https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/4405955370898-QS-World-University-Rankings-
Quacquarelli Symonds (QS). (2023e, 7 Aralık). Academic reputation. https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/4405952675346
Quacquarelli Symonds (QS). (2023f, 7 Aralık). Employer reputation. https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/4407794203410
Quacquarelli Symonds (QS). (2023g, 7 Aralık). Processing of citations and papers. https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/4411823040018
Quacquarelli Symonds (QS). (2023h, 7 Aralık). International research network (IRN) ındex. https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/360021865579
Quacquarelli Symonds (QS). (2023ı, 7 Aralık). Employment outcomes. https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/4744563188508
Quacquarelli Symonds (QS). (2023i, 7 Aralık). Sustainability (lens). https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/8322582098460
Quacquarelli Symonds (QS). (2023j, 7 Aralık). QS sustainability rankings. https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/8551503200668
Quacquarelli Symonds (QS). (2023k, 7 Aralık). Eligibility criteria. https://support.qs.com/hc/en-gb/articles/360019154559
Quacquarelli Symonds (QS). (2023l, 7 Aralık). QS World university rankings 2024. https://www.topuniversities.com/university-rankings
Quacquarelli Symonds (QS). (2023m, 7 Aralık). QS World university rankings 2024: Top global universities. https://www.topuniversities.com/world-university-rankings?region=Asia&countries=tr
Ranking web of universities. (2023a, 14 Aralık). About us. https://www.webometrics.info/en/About_Us
Ranking web of universities. (2023b, 14 Aralık). Methodology. https://www.webometrics.info/en/Methodology
Saka, Y. ve Yaman, S. (2011). Üniversite sıralama sistemleri; Kriterler ve yapılan eleştiriler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(2), 72-79. https://dergipark.org.tr/tr/pub/higheredusci/issue/61475/917981
Taylor, T. ve Braddock, R. (2007). International university ranking systems and the idea of university excellence. Journal of Higher Education Policy and Management, 29(3), 245-260. https://www.tandfonline.com/doi/epdf/10.1080/13600800701457855?needAccess=true
Times Higher Education. (2023a, 7 Aralık). World university rankings 2024: Methodology. https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/world-university-rankings-2024-methodology
Times Higher Education. (2023b, 7 Aralık). World university rankings 2024: Changes to our methodology. https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/world-university-rankings-2024-changes-our-methodology
Tosunoğlu, E. ve Yılmaz, R. (2021). Üniversite sıralamaları üzerinde sosyal medya görünürlüğünün rolü: Twitter verileri üzerine bir inceleme. Bilgi ve İletişim Teknolojiler Dergisi, 3(1), 25-41. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bited/issue/63346/739585
Türk Dil Kurumu. (2022). Üniversite. Güncel Türkçe sözlük içinde. 7 Aralık 2023’te https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
University ranking by academic performance. (2020a, 2 Nisan). Aim and scope. https://urapcenter.org/Methodology#aim-and-scope
University ranking by academic performance. (2020b, 2 Nisan). World ranking indicators. https://urapcenter.org/Methodology#world-ranking-indicators
University ranking by academic performance. (2020c, 2 Nisan). Data Collection & Scoring. https://urapcenter.org/Methodology#data-collection---scoring
University ranking by academic performance. (2020d, 2 Nisan). Data Collection & Scoring. https://urapcenter.org/Methodology#frequently-asked-questions
Uslu, B. (2018). Dünya üniversiteler sıralaması: Genişletilen gösterge setine göre sıralamada oluşan farklılıklar. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(3), 457-470. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1711691
Yükseköğretim Kurulu. (2018). Yükseköğretimde yeni istatistikler. https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2023/yuksekogretimde-yeni-istatistikler.aspx
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Telif Hakkı (c) 2024 Bilgi Dünyası
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
