Yapay Zekâ ve Kütüphaneler

Özet

Bilgi ve İletişim Teknolojilerinde (BİT) yaşanan yenilikler ve değişim, hemen her sektörü
etkilemekte, çalışma alanlarına ivme kazandırmakta, ürün ve hizmetlerin kalitesini artırmaktadır.
Özellikle sürekli gelişen yazılım ve web teknolojileri, yenilikçi fikirlerin ve icatların ortaya
çıkmasını sağlamakta ve yeni ufuklar açmaktadır. 20. yüzyıl ortalarından itibaren gelişen ve
bugünün dünyasında odak noktası konumunda bulunan teknolojilerden birisi olan yapay zekâ,
insanoğlunun tarihin başlangıcından beri hayalini kurduğu ve kendisi gibi düşünme ve akıl
yürütme işlevlerine sahip akıllı varlıklar düşünü gerçekleştirebilecek güçte bir yapıya sahiptir.
Halihazırda büyük dönüşümlere kapı açan bu teknoloji, bilgi merkezlerinden olan kütüphaneleri
de gerek hizmet anlayışı gerekse kurum yapısı bağlamında temelden değiştirecek potansiyeldedir.
Bu çalışmada, yapay zekâ alanı ve kütüphanelerde yapay zekâ uygulamaları literatüre dayalı
olarak incelenmiş; üniversite kütüphanecilerinin yapay zekâ teknolojisi ve uygulamalarına ilişkin
algıları, farkındalıkları ve beklentileri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, Ankara’daki üniversite
kütüphanelerinde görev yapan kütüphanecilerin tamamına (160 kişi) 18 soruluk bir anket
uygulanmış, çalışmaya katılmaya gönüllü 110 kütüphaneciden araştırma verileri elde edilmiştir.
Bu veriler SPSS programı aracılığıyla analiz edilmiştir. İstatistiksel analiz yöntemlerinden
betimsel analiz yönteminin kullanıldığı araştırmada, kütüphanecilerin yapay zekâ teknolojileri
ve uygulamaları ile ilgili bilgi ve beceri düzeylerinin düşük olduğu; bunları geliştirmeye yönelik
eğitim ihtiyaçlarının bulunduğu saptanmıştır. Bu çalışmanın kütüphanelerde kullanılabilecek yeni
teknolojiler hakkında bilgi vererek fırsatlar sunacağı; yapay zekâyla ilgili farkındalık oluşturacağı;
kütüphanelerde yapılacak eğitim planlanırken kütüphanecilere ve kütüphane yöneticilerine fikir
vereceği ve katkı sağlayacağı düşünülmektedir.