Kavram Haritalarının Bilgi Arama Süreçlerinde Kullanılması

Özet

Kavram haritaları, J. D. Novak ve arkadaşları tarafından Cornell Üniversitesinde gerçekleştirilen bir araştırma programı kapsamında; Ausubel’in anlamlı öğrenme teorisine dayalı olarak geliştirilen öğretme ve öğrenme yöntemlerinden biridir. Kavram haritaları eğitim, sosyal ve doğa bilimlerinde yaygın bir şekilde uygulanmış ve değerlendirilmiş bir teknik olmasının yanı sıra daha pek çok bilim alanını da etkilemiştir. Etkilediği alanlardan biri de kütüphanecilik ve bilgi bilimi alanı olmuştur. Bu makale kapsamında kavram haritalarının sadece öğrencilerin (ilk, orta, lise, üniversite)bilgi arama süreçleri üzerine etkilerine yer verilmiştir.

Literatüre göz gezdirdiğimizde kavram haritalarının bilgi arama süreçlerine etkisini inceleyen çalışmalarda; kavram haritalarının öğrencilerin bilgi arama süreçleri boyunca bilgi gereksinimlerini tanımlamalarında, araştırma konularını daraltmalarında (odak geliştirme), bilgiyi bulmalarında, organize etme ve sentezlemelerinde ve araştırma sonuçlarını yazmalarında etkili bir stratejik araç olduğu belirtilmektedir.

Bu araştırmada Kavram nedir? Kavram haritası nedir? Kavram haritalarının bilgi arama süreçlerine etkisi nedir? Bilgi arama süreçlerinde kavram haritasından nasıl yararlanılır? gibi soruların yanıtı literatür ve mevcut uygulamalar içinde aranacaktır.

Ülkemizde kavram haritalarının kütüphanecilik ve bilgi bilimi alanında kullanılması ile ilgili herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Dolayısıyla bu araştırma ile hem eğitim hem de uygulama alanında kavram haritalarından yararlanmanın sağlayabileceği olumlu katkılara dikkat çekilerek; bu konudaki bilincin artırılması hedeflenmektedir.