Kitabın Teknolojik Değişimi

Özet

Kitap ilk sayfalarından hatta satırlarından başlayarak papirüs, parşömen tahta veya metal tabakalar üzerine yazılmış, rulo halinde ya da ciltlenmiş olsun iki yönüyle ele alınması gereken bir araç -bilgi taşıyıcısı- olmuştur. Kitap, yazılmış ya da basılmış yaprakların bir araya getirilmesinden oluşan ve bir konuyu belirli bir düzen içinde sunan yapıt olarak tanımlanmaktadır. Kitabı oluşturan bu iki unsur, onun içeriği ve fiziksel yapısıdır. İçerik, anlatılmak istenen konuyu/temayı yani kitabın amacını ifade eder, bilgilendirici, öğretici, yol gösterici, eleştirici olanı aktarır. Bilinen en eski el yazması kitapların günümüzden yaklaşık 3000-3700 yıl öncesine tarihlenen ve Hinduizm’in ilk kutsal metinlerinin yer aldığı Rig Veda1dan günümüzün elektronik kitaplarına kadar geçen süreç içerisinde her ne biçimde ve içerikte olsun “kitap” kavramı zihinlerimizde yer etmiştir. Dünyanın neresinde olursa olsun hangi dil ile söylenirse söylensin “kitap” her zaman aynı fiili ve formu ifade etmektedir. Günlük yaşantımızın son 30 yılında hemen her alanda bireylerin yaşantısını değiştiren/kolaylaştıran teknoloji, uzun bir geçmişe sahip olan kitap için de pek çok değişimi ortaya koymuştur. Ancak bu değişim kavramlardan ve kitabın bileşenlerinden çok ona erişimi, onu üretmeyi/yazmayı ve ondan faydalanmayı daha keyifli kılmayı amaçlamaktadır. E-kitap ile ilgili son 10 yıl içerisinde başta eğitim olmak üzere, elektronik kaynaklar, kütüphaneler, bilgi hizmetleri, okuma alışkanlığı, iletişim gibi alanlarda çok sayıda akademik ve sosyal çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmada e-kitap teknolojisi, temel bileşenleri olan yazar, yayıncı ve okuyucu ile beraber gündelik yaşamda bireylerin kitap anlayışındaki farklılaşma, görsel ve yazılı basın örnekleri2 bağlamında farklı bir bakış açısı ile değerlendirilecektir.