Türkçe Makalelerin Dergilere Dağılımı ve Bradford Yasası

Özet

Dergilerde yayımlanan makalelerle ilgili bibliyometrik bulgular bilim ve teknoloji yol haritalarının oluşturulmasında ve kütüphanelerde koleksiyon yönetim politikalarının geliştirilmesinde kullanılmaktadır. Türkçe makalelerin bibliyometrik özelliklerini inceleyen analitik çalışmalara pek rastlanmamaktadır. Bu çalışmada Cumhuriyet Dönemi Makaleler Bibliyografyası 1923-1999 (CDMB) adlı kaynakçada dizinlenen yaklaşık 518.000 Türkçe makalenin dergilere dağılımının Bradford Yasasına uyup uymadığı test edilmiştir. Nispeten az sayıdaki çekirdek dergilerin her konudaki makalelerin önemli bir kısmını içerdiği gözlenmiş, ancak dağılımların Bradford Yasasına pek uymadığı anlaşılmıştır. Toplam dergi sayısının sadece %3,2’sini oluşturan 80 “çekirdek” dergi bütün makalelerin üçte birini, toplam dergi sayısının yaklaşık %7’sini oluşturan 182 dergi bütün makalelerin yarısını, bütün dergilerin yaklaşık %15’ini oluşturan 358 dergi ise bütün makalelerin üçte ikisini içermektedir. Toplam dergilerin yaklaşık %86’sını oluşturan 2151 verimsiz dergi ise bütün makalelerin sadece üçte birini içermektedir. Her konuda en fazla makale yayımlanan ilk gruptaki “çekirdek” dergi sayıları Bradford Yasasının öngördüğünden daha yüksek gerçekleşmiştir. Makalelerin dergilere dağılımı Bradford Yasasına en çok uyan konu dil, en az uyanlar ise teknoloji (uygulamalı bilimler), tıp, sosyal bilimler, doğa bilimleri ve matematiktir. Konu bakımından homojen kaynakçalar klasik Bradford Yasasına daha çok uymaktadır. Türkiye’nin bilim ve araştırma performansını ölçmek ve “yol haritası” oluşturmak amacıyla bibliyometrik araştırmaların sonuçlarından yararlanılmalı, bibliyometrik bulgulara dayanan çekirdek Türkçe dergiler kütüphane koleksiyonlarına kazandırılmalıdır.